s/v Jedi

Tip 05 De fiets (Dutch)

Het is meer dan twee jaar geleden dat ik Tip 04 schreef, dus hoog tijd voor nummer vijf!

Voordat ik daar induik nog even een huishoudelijke mededeling. We hebben nogal wat wijzigingen in de blog aangebracht en onlangs hebben we een wijziging gedaan waardoor er maar 1 post op de home page verschijnt. Dat hebben we gedaan zodat de pagina niet eindeloos lang wordt. De oudere posts zijn eenvoudig te vinden: onder aan de pagina krijg je "Next" en "Previous" links te zien om de andere pagina's op te vragen. Ook kun je in de rechter kolom de laatste 10 posts terug vinden in de "Recent Posts" sectie.

(klik op de foto's voor het volledige foto album!)

En dan nu de fiets. Voor degenen die het nog niet weten, Josie heeft een akelig ongeluk met de fiets gehad waarbij ze haar enkel en kuitbeen gebroken en verbrijzeld heeft. Na eerst drie maanden in een rolstoel is nu, haast een jaar later, de revalidatie nog steeds niet afgerond! Dit ongeluk had waarschijnlijk niet gebeurd met een fiets met normaal formaat wielen!

De fiets op de foto hierboven is de "Dahon Mariner" vouwfiets met aluminium frame, Shimano versnellingen etc. Dit is ongeveer de beste en duurste fiets die je voor je boot kunt kopen. Na zes jaar zijn de banden, ketting, handvatten, rem- en versnelling-kabels vervangen. De rest is nog als nieuw.... prima fiets.
Het is echter ook een gevaarlijke fiets vanwege de kleine wielen. Josie is ermee gevallen op een gladde asfalt landingsbaan (ja, op een landingsbaan fietsen is normaal in Panama ;-) toen ze uitweek voor een havik (Black Mangrove Hawk) die ook van de landingsbaan gebruik maakte en 10 meter voor haar landde. De gevolgen zijn te bekijken in het foto-album dat je krijgt als je op de fiets-foto's klikt. Kleine wielen gaan niet samen met snelle bochten.

(klik op de foto's voor het volledige foto album!)

Dus een nieuwe fiets. Ook dit is een Dahon vouwfiets, de "Espresso" met aluminium frame maar dan met het standaard formaat wielen. Tevens voorzien van Shimano en dit keer zelfs 21 versnellingen! Het vreemde is dat hij net wat goedkoper is dan de versie met kleine wielen. Het is iets meer werk om hem op te vouwen (het stuur moet losgeschroefd worden) maar eenmaal opgevouwen is hij amper groter dan de versie met kleine wielen.

Josie heeft er nu haast dagelijks 5 maanden op gefietst en is er weg van. Voor mij is het stuur te laag als ik het zadel op mijn hoogte instel, maar ik ben 1.97m lang dus dat zal voor de meeste cruisers geen probleem zijn. Vreemd genoeg heb ik daar geen last van met de "kleine" fiets.

Enfin, de tip is dus om een fiets met zo groot mogelijke wielen te kiezen. Als de fiets opgeborgen wordt is het belangrijk om deze eerst goed te wassen, door te smeren en de ketting en tandwielen met een bescherm-spray in te spuiten (wij gebruiken Boeshield T9) en dan in een tas te stoppen. Dit beschermt de fiets tegen de zoute omgeving en de boot tegen de fiets. Ook is hij op die manier veel eenvoudiger te hanteren. De tassen van Dahon zijn erg mooi maar ook erg duur. Wij hebben een Dahon tas voor de kleine fiets en gaan een oude zeilzak voor de grote fiets gebruiken.

Groetjes uit Panama!
Nick & Josie.

Tip 04 De snubber (anker uitrusting)

Ahoy!

Dit keer een simpele tip over de zgn. snubber. Wat de snubber precies is heb ik al uitgelegd in de eerste tip over de anker uitrusting. Een overzicht van alle tips vindt je hier. Nog even in het kort:

De snubber wordt aan de ene kant aan de ankerketting vastgemaakt (het eenvoudigst is met behulp van een zgn. kettinghaak) en aan de andere kant vastgezet op een bolder op de boeg. Daarna wordt de ketting wat verder uitgevierd zodat alle kracht op de snubber komt en de ketting in een ruime lus hangt. De snubber zorgt ervoor dat de rukken aan het anker gedempt worden door de rek van de snubber (daarom moet de snubber niet te kort zijn. Ik zie vaak veel te korte snubbers omdat de eigenaar niet wilt dat die het water raakt vanwege roest-problemen). Ook wordt de ankerlier of ketting-stopper ontzien.

Wij gaan de komende jaren rondvaren in de west carieb en de enige plek waarvan we vermoeden dat er een watersport winkel is, is op het vaste land in Panama... en we zijn niet van plan om daarheen te gaan. We proberen daarom alles waarvan we weten of denken dat we het nodig hebben nu al aan boord te hebben, voor ons vertrek uit Curacao. Touw-werk voor o.a. de snubbers stond op die lijst en terug aan boord besloot ik om maar gelijk 4 snubbers te splitsen. Eerst wat foto's (klik erop voor een groter formaat):

Het eerste wat mij opvalt in deze foto's is dat de "klus-hoes" over de tafel een stuk smeriger is dan op vorige foto's... er is flink geklust! Het tweede dat opvalt is dat er geen harpsluiting is gebruikt maar een stuk dun touw om de haak aan de lijn te bevestigen. Ik zal puntsgewijs elk onderdeel van de snubber beschrijven:

• De kettinghaak. Gebruik hiervoor altijd een dure rvs uitvoering. De haak op deze foto's is nu 4,5 jaar oud en al vele keren onherkenbaar geweest door aangroei van algen, zeepokken en zelfs oesters. Als de snubber aan vernieuwing toe is, bik en steek ik al dat zee-schorem eraf en poets hem zelfs. Dit is belangrijk omdat hij anders niet meer goed op de ketting past en omdat het touw dat door het oog zit, kan schavielen op de resten van zeepokken, oesters etc. De enige slijtage op de haak onstaat daar waar een ketting-schalm in de haak zit en die is minimaal. Zo'n haak gaat minstens 15 jaar mee. Wij hebben er nog nooit roest op gehad. Een gegalvaniseerd type is na een jaar al waardeloos door de roest. We hebben geen enkel probleem ontdekt met het gebruik van een rvs haak op een gegalvaniseerde ketting, wat komt doordat er geen electrische verbinding ontstaat omdat de rest van de snubber van touw is (en dus geen galvanische corrosie zoals je die wel krijgt met een rvs harpsluiting tussen een gegalvaniseerde ketting en anker).
• De "lashing" tussen haak en de oogsplits (geen idee welke Nederlands woord daarvoor is). Hier gebruiken de meeste cruisers een rvs harpsluiting en dat vindt ik niet direct dom maar wel minder slim. Als je een harpsluiting gebruikt moet je de pin daarvan weer met monel-draad vastzetten zodat die niet loskomt en daarmee is het net zoveel werk geworden als mijn methode. Als ik de snubber vernieuw, snij ik de haak eraf en gooi die lashing weg. Die harpsluiting is veel meer werk en dan blijft de vraag wanneer je die moet vervangen. Dit gedeelte zit continue afwisselend onder en boven water en dat (zee)water komt tussen het schroefdraad en zorgt daar voor corrosie en uiteindelijk haarscheurtjes (_het_ grote probleem van rvs want je ziet niet dat iets op breken staat). Waardeloos. Ik gebruik dun spectra touw van ongeveer 5mm dik en rijg dat er 5 of 6 keer doorheen. Dat is dan al veel sterker dan het touw van de snubber zelf. Als knoop gebruik ik de "twee zoeteliefjes" en de losse uiteinden zet ik vast dmv. twee takelingen.
• De lijn. Ik gebruik standaard 3-strengs nylon touw (het is touw totdat je er iets van gemaakt hebt, waarna het een lijn heet) van 5/8" (= 16mm). 1/2" (12.7mm) touw heb ik een keer geprobeerd maar dat brak in een bui/squall. Dat is jammer want 1/2" past door het oog van de haak waardoor de lashing niet nodig is. Ik denk dat het voor een boot tot 15 ton wel goed gaat en dan is het beter omdat een dikkere lijn minder zou rekken (wij zijn 22 ton). Dat rekken vangt de schokken op. Ik gebruik een lengte van 25 voet (7.5m) voordat het gesplitst wordt. Ik heb wel veel verschil in de kwaliteit van het touwwerk ondervonden. Na wat research blijkt dat de "premium" lijnen veel beter zijn omdat die een coating hebben waardoor ze veel minder water opnemen. Als nylon lijnen water opnemen (en de snubber zit steeds onder water) gebeuren er allemaal slechte dingen zoals drastische vermindering van de breeksterkte etc. Ik zou graag eens 3-strengs polyester proberen maar heb dat nog nergens kunnen kopen (rekt wat minder maar gaat langer mee). Helaas hebben we hier weinig keus en weten we geeneens welke kwaliteit we kopen... alleen dat het nylon is.
• De oogsplits. Ik gebruik geen kous omdat dit dan een rvs kous moet zijn en ik wil zo min mogelijk rvs gebruiken. De eerste keer dat ik dit zo deed, was ik bang dat het dunne touw van de lashing door het touw van de oogsplits zou snijden, maar de praktijk laat zien dat daarvan geen sprake is. De splits zelf moet wel verdomd sterk zijn want we willen dat de snubber juist in forse buien ook heel blijft. Het hoeft echter geen kunstwerkje te zijn want al snel wordt het een smerige zooi door de algen en erger. Ik rijg de drie strengen 5 maal, dan met twee een 6e keer en dan met 1 nog een 7e keer om het op die manier grof wat te verjongen. De strengen worden met een hot-knife zo afgesneden, dat er niets uitrafelt en dat de "stompjes" niet uitsteken. Je moet dan wel eerst even flink wat kracht op de splits zetten (tussen twee schootlieren of zo) omdat ze dan wat verder terug de splits in worden getrokken. Als je er niet eerst kracht op hebt gezet kunnen ze te kort blijken.
• De "back-splice". Ook hier weet ik weer niet hoe dit in het Nederlands heet. Ik haal de drie strengen wat uit elkaar en leg er dan een kroon-knoop in. Daarna gewoon wat terug de lijn insplitsen en ik verjong het op dezelfde manier als de oogsplits. De reden dat ik dit doe is omdat een takeling kapot ging en we op deze manier wat meer grip op de lijn hebben.

Wij hebben altijd twee snubbers klaar voor gebruik en wisselen die af en toe om. Na 2 jaar continue geankerd te zijn moet de ene vervangen worden en de andere kan nog wel een half jaartje mee. Degene die vervangen moest worden had een streng die voor 3/4 door geschavielt was. Het interressante is de plek waar dat gebeurde: op de bolder. We hadden gedacht dat dit zou gebeuren daar waar de snubber de voetrail raakt. De werkelijke slijtplek was daar waar hij een onderliggende wikkeling van zichzelf op de bolder raakt: touw op touw.

Groetjes uit Curacao,
Nick & Josie.